Kanada’da Çalışma

Kanada çalışma anlamında hem yerli hem de yabancı kalifiye işçiler için son derece cazip bir ülkedir. Güvenliği ve çeşitliliğe önem veren kültürüyle tanınan Kanana iş piyasası, birçok farklı sektörde yepyeni fırsatlar sunar. Kanada’nın stabil ekonomisi ve kucaklayıcı göçmenlik politikaları iş piyasasını güçlendirmiştir. Kanada hükûmeti esnek programlar ve göçmenlik kanalları sağlayarak yabancı işçileri çalışma iznine başvurmaya teşvik eder. Bu sayede Kanada’da çalışmayı düşünen birinci sınıf profesyoneller ülkeye çekilerek yenileşim ve ekonomik kalkınma sağlanır.

Çoğu yabancı uyruklu kişinin Kanada’da çalışmak için ilk olarak bir çalışma izni çıkarması gerekir. Çalışma izni yabancı uyruklu kişilere ülke içinde belirli bir süre çalışma yetkisi veren resmî bir belgedir. Kanada başvuran kişinin mesleği ve deneyimine göre farklı çalışma izinleri sunar. Her çalışma izninde kişinin yerine getirmesi gereken farklı uygunluk kriterleri bulunur. Çalışma izinleri yabancı yeteneklerle Kanadalı işverenler arasında köprü işlevi görerek iş gücünün dinamik kalmasını sağlar.

Talimatlar birer birer yapıldığı ve göçmenlik düzenlemelerine uyulduğu sürece çalışma iznine başvurmak oldukça kolaydır. Kanada yabancı kalifiye işçileri kabul edip ülkeye entegre etmek için kolay erişilebilir bir sistem kurarak ekonomisini güçlendirmiş ve iş piyasasını daha çeşitli bir hâle getirmiştir.

Kanada Çalışma İzni Nedir?

Kanada çalışma izni Kanada devleti tarafından verilen yasal bir belgedir. Yabancı uyruklu kişilerin belli bir süre boyunca Kanada’da çalışabilmelerini sağlar. Çalışma izni sahibi olan yabancı uyruklu kişiler Kanada’da iş sahibi olup Kanada’nın iş gücü piyasası ve ekonomisine katkıda bulunabilirler.

Kanada çalışma iznine başvuran kişilerin Kanada tarafından belirlenen talimatlara uymaları gerekir. Başvuru sürecinde aranan belgelerden bir tanesi, Kanadalı bir işverenden alınan iş teklifidir. Çalışma izni, tabiatı gereği geçici bir belge olduğundan belli başlı bir işveren, görev ve konuma bağlı olur. Ne var ki Kanada belirli bir işverene bağlı olmayan ve sahibine Kanada’daki herhangi bir işveren için çalışma imkânı tanıyan açık çalışma izinlerine de sahiptir.

Kanada yabancı uyruklu kişilerin çalışma izni alabilmeleri için çeşitli göçmenlik yolları sunmaktadır. Geçici Yabancı İşçi Programı (TFWP) ve Uluslararası Mobilite Programı (TFWP) bunların ikisidir. Her programın kendi uygunluk kriterleri ve gereken belgeleri vardır. Çalışma izni çıkartabilmek için bu kriterlerin yerine getirilmesi ve talimatlara uygun yeteneklere sahip olunması gerekir.

Kanada Çalışma İzni için Uygunluk

Kanada çalışma izninin uygunluk kriterleri, başvurulan programa göre değişiklik gösterir. Ancak herkesin başvuruda yerine getirmesi gereken birtakım temel kurallar vardır.

Kanada çalışma izni için yerine getirilmesi gereken kurallar şunlardır:

Çalışma izninin süresi dolduğunda Kanada’dan ayrılacağını ispatlama
Kanada’da kalınan süre boyunca hem kendisini hem de ailesini destekleyecek mali güce sahip olduğunu gösterme
Kanunlara uyma ve suç geçmişi olmama
Kanada toplumu ve güvenliğine bir risk tehdidi oluşturmama
Sağlıklı olma ve muayeneden geçme
Göçmenliğin şartlarını yerine getiren işverenlerle çalışma
Yaş sakıncalı faaliyetlerde BULUNMAYAN işverenlerle çalışma
Ülkeye girebilmek için sınıra gelindiğinde göçmenlik memuruna gerekli belgeleri sunma

Kanada dışından başvuran kişilerin başvuruyu yaptıkları ülke ve uyruklarına göre çeşitli vize şartlarını yerine getirmeleri gerekir. Başvurulan göçmenlik programının talimatlarına uyulmalıdır. Çoğu durumda bir çalışma iznine başvurmadan önce Kanadalı bir işverenden iş teklifi almış olmak gerekir. İş teklifi başvuran kişinin Kanada’da işe girme fırsatının olduğunu gösterir.

İşverenlerden iş tanımı, maaş ve istihdam süresine dair bilgiler vermeleri istenebilir. İş teklifi başvuran yabancı çalışan için en uygun çalışma izni programını belirlemeye yarar. Buna göre Geçici Yabancı İşçi Programı (TFWP) ya da Uluslararası Mobilite Programı’na (IMP) başvurulur. Başvuru sürecini devam ettirmeden önce başvurmak istenilen Kanada çalışma izninin şartları kontrol edilmelidir.

Kanada Çalışma İzni Türleri

Kanada çalışma izni sistemi Açık Çalışma İzni ve İşveren Odaklı Çalışma İzni olmak üzere genel anlamda ikiye ayrılır. Her iki izni de farklı grup ve amaçlara yöneliktir.

Açık Çalışma İzinleri

Bu izinler elverişsiz olarak sınıflandırılan ya da belli başlı hizmetler verenler dışında Kanada’daki herhangi bir işveren için çalışabilme esnekliği sunar. Açık çalışma izinleri genelde yabancı mezunlar, belli başlı geçici işçilerin eşleri veya partnerleri, kalıcı oturuma başvuranlar ve sığınmacılar için çıkarılır. Açık çalışma izinleri Sınırsız ve Sınırlı İzinler olmak üzere ikiye ayrılı. Sınırsız İzinler herhangi bir meslek ve konumda çalışma özgürlüğü sağlarken Sınırlı İzinler biraz daha kısıtlıdır.

İşveren Odaklı Çalışma İzinleri

Belirli bir işveren veya işe özel olan bu izinleri işveren ya da iş değiştirmek için yeni başvuru yapacak kişiler kullanır. Bu iznin köşe taşı Kanada İstihdam ve Sosyal Kalkınma Bürosu (ESDC) tarafından yapılan ve yabancı işçi çalıştırmanın gerekli olup olmadığını belirleyen İş Piyasasına Tesir Değerlendirmesi’dir (LMIA). Bu izin, işverenin ismi, iş süresi ve bazen de iş konumunu gösterir.

“Geçici çalışma izni” hem Açık hem de İşveren Odaklı Çalışma İzinlerinin sınırlı süresini belirtmede kullanılır. Kanada çalışma izinlerinin tamamı zamanla sınırlıdır ve alınan iznin türüne göre birkaç günden birkaç yıla kadar sürebilir.

Bu iki geniş kategorinin içinde belli başlı durum ve işçi grubunu içine alan çeşitli programlar bulunur. Örneğin İşveren Odaklı Çalışma İzni kategorisinde yüksek maaşlı çalışanlar, düşük maaşlı çalışanlar, yabancı akademisyenler ve tarım işçileri için her biri kendi kriter ve adımlara sahip farklı programlar hazırlanmıştır.

Açık ve İşveren Odaklı Çalışma İzinlerinin geniş kategorilerine ek olarak, Kanada’nın göçmenlik sistemi de birtakım özel izinler aracılığıyla farklı durumlara kolaylık sağlar. Bunların arasında değerli yabancı işçiler, Hong Kong mezunları, Ukrayna vatandaşları gibi farklı grup ve durumlar bulunur. Örneğin savunmasız durumda bulunan bireyler güvenlik için açık çalışma izinlerine başvurarak Kanada’da güvenli bir istihdam sağlayabilirler. Bu sistem ABD’deki H-1B vize sahiplerine Kanada’daki çalışma izinlerine başvurma imkânı tanır. Fransızca Mobilitesi çalışma izinleri ise Quebec dışındaki Fransızca konuşan işçiler için tasarlanmıştır. Gece kampı için danışman gibi spesifik bazı rollerde çalışan kişiler için de seçeneklerin bulunması bu sistemin çok çeşitli istihdam ihtiyaçlarına ne denli adapte olabildiğini kanıtlar nitelikte.

Çalışma İzni Başvurusu için Gerekenler

Kanada çalışma iznine başvuracak kişilerin başvuru işlemleri için çeşitli belgeleri hazırlamaları gerekir. Gereken belgeler başvurulan çalışma vizesi türüne göre değişebilse de hemen hemen her durumda gerekecek bazı belgeler bulunmaktadır. Genelde her çalışma vizesi başvurusunda istenen belgeler şunlardır:

Geçerli pasaport veya seyahat belgesi

Başvuran kişinin pasaportu Kanada’da yaşadığı süre boyunca geçrli olmalıdır. Pasaporttaki biyometrik bilgi sayfasının nüshasının çıkarılması önerilir.

İş teklifi ispatı

İşveren odaklı çalışma izinlerinde başvuran kişinin iş ünvanı, görev, maaş ve süre gibi istihdam detaylarının bulunduğu, Kanadalı bir işveren tarafından yazılmış bir iş teklifi yazısı getirmesi gerekir.

İş Piyasasına Tesir Değerlendirmesi (LMIA)

Kişinin başvurusuna potansiyel işvereninden olumlu bir LMIA belgesi eklemesi gerekebilir. Bu belge, firmanın başvurulan pozisyon için yabancı bir işçiye ihtiyacı olduğunu kanıtlamaya yarar.

Mali kaynak ispatı

Başvuran kişinin Kanada’da kalacağı süre boyunca hayatını idame ettirebilecek kadar paraya sahip olduğunu kanıtlaması gerekir. Bu, banka ekstresi, gelir ispatı ya da mali destek yazısı ile yapılabilir.

Biyometrik bilgiler (geçerliyse)

Çoğu kişiden parmak izi ve fotoğraf gibi biyometrik bilgiler istenir.

Adli sicil kaydı ya da geçmiş kontrolü

Başvuran kişinin uyruğu ve ikamet ettiği ülkeye göre temiz bir suç kaydını kanıtlamak için adli sicil kaydı çıkarması gerekebilir.

Sağlık muayenesi sonuçları (geçerliyse)

Bazı kişilerin sağlık şartlarını karşıladıklarını ispatlamak için sağlık muayenesinden geçmeleri gerekebilir. Bu, belli başlı meslek sahipleri ya da uzun süreli kalmayı düşünen kişilerden istenen bir şarttır.

İlişki ispatı (geçerliyse)

Başvurusuna bakmakla yükümlü olunan kişiler eklemeyi düşünenlerin evlilik cüzdanı ya da doğum belgesi gibi ilişki ispatı sunmaları gerekir.

Dil testi sonuçları (geçerliyse)

Eğer yapılacak iş İngilizce ya da Fransızca iletişim kurmayı gerektirecekse ana dili İngilizce veya Fransızca olmayan kişilerin dil testinden geçmeleri gerekebilir.

Başvurulan çalışma izni türünün şartlarını dikkatlice incelemek ve en güncel göçmenlik mevzuatlarına uymak önemlidir. Bütün şartlara uyarak ve başvurunuzu düzgün bir şekilde hazırlayarak onay alma şansınızı artırırsınız.

Kanada Çalışma İzninin Ücreti

Kanada çalışma iznine başvurulacağı zaman başvuru süreci ve diğer bazı üçüncü taraf işlemler için ücret ödemeniz gerekir. Çalışma izni başvurularının Göçmenlik, Sığınmacılar ve Vatandaşlık Bürosu (IRCC) tarafından belirlenen standart ücretleri şunlardır:

Standart Çalışma İzni ÜcretiKişi başına CAD $155, hem yeni başvurular hem de uzatmalar için geçerlidir.
Grup Çalışma İzni ÜcretiBirlikte performans sergileyecek üç ya da daha fazla sanatçı grubu için CAD $465 istenir.
Açık Çalışma İzni ÜcretiAçık çalışma izni başvurularından ek CAD $100 alınır.
Eski Statüye İcra ÜcretiEski statüyü geri getirme için CAD $384.77. Bu, eski statüyü geri getirme için CAD $229,77 ve yeni çalışma izni için CAD $155 ücretlerini içerir.

Biyometrik bilgi randevusu, sağlık muayenesi, dil testi ve adli sicil kaydı çıkarma için ek ücretler alınabilir. Başvurunun işleme koyulabilmesi için bütün ücretlerin ödenmesi zorunludur. Çalışma izni başvurusu yapmadan önce tüm bu ücretler kişinin bütçesine dâhil edilir.

Kanada Çalışma İzni Alma: Çalışma İzninin Başvuru Süreci

Kanada çalışma izninin başvuru süreci, başvurulan çalışma iznin türüne göre değişecektir. Başvuran kişilerin seçtikleri program için belirlenen adımları izlemeleri gerekir. Aşağıdan her başvuruda yapılması gereken temel adımları görebilirsiniz. Kendi başvurunuzda başka birkaç adım da olabilir:

Uygunluk kontrolü yapın

Başvuru işlemlerine başlamadan önce başvurdukları çalışma izni kategorisinin uygunluk kriterlerini karşılayıp karşılamadığınıza bakmanız gerekir. Bazı durumlarda Kanadalı bir işverenden geçerli bir iş teklifi alınması gerekebilir. Bu işverenin İş Piyasasına Tesir Değerlendirmesi (LMIA) almış olması zorunludur.

Gerekli belgeleri hazırlayın

Başvuran kişinin çalışma izni başvurusu için gerekli bütün belgeleri hazırlaması gerekir. Gereken belgeler çalışma izninin türüne göre değişebilir.

Online hesap oluşturun

Başvuran kişinin başvuru belgelerini göndermek ve gerekli belgeleri yüklemek için Kanada Göçmenlik, Sığınmacılar ve Vatandaşlık Bürosu (IRCC) portalından bir hesap oluşturması gerekir.

Başvuru formunuzu doldurun

Başvuru formunun bütün kişisel bilgiler ve iletişim bilgileriyle düzgün bir şekilde doldurulması gerekir. Formlar IRCC portalından online olarak gönderilebilir.

İşlem ücretini ödeyin

Başvuran kişinin başvurulan çalışma izni türüne göre belirli bir tutarda ücret ödemesi gerekir. Ücret kredi veya banka kartıyla online ödenebilir.

Biyometrik bilgileriniz verin

Başvuran kişiden biyometrik bilgiler istenebilir. Bu durumda randevu alınması, gerekli ücretin ödenmesi ve IRCC tarafından belirlenen talimatların uygulanması gerekir.

Sonucu bekleyin

Başvurulan çalışma izninin türü ve kişinin uyruğuna göre başvurular işleme koyulur.

Başvurular işleme alındığında kişinin e-posta adresini ve başvuru portalını sık sık kontrol etmesi önerilir. IRCC ilerleyen adımlarda başka belgeler veya yeni talimatlar gönderebilir. Bu isteklere zamanında uyulmazsa başvuru başarısız olur. Başvuru kabul edilirse kişi damgalanması için pasaportunu IRCC’ye göndermeye hazır olmalıdır.

İşlem Süresi ve Başarı Oranı

Kanada çalışma izninin işlem süresi, izin türü, başvuran kişinin uyruğu ve mesleği gibi çeşitli faktörlere göre değişir. İşveren odaklı çalışma izinleri genelde sekiz hafta sürerken açık çalışma iznin yaklaşık dört haftalık bir işlem süresi vardır.

Başarılı başvurular detaylı ve tamdır, ayrıca çeşitli belgelerle desteklenir. Başvurulan programın şartlarını karşılayan ve kapsamlı belgelerle desteklenen başvuruların başarı oranı çok daha yüksektir. Başvurunun başarılı olma ihtimali, ekonomik şartlar ve başvurunun yapıldığı tarihteki iş gücü ihtiyacı gibi dış faktörlerden de etkilenir.

Başvuru reddinin en yaygın sebepleri, eksik ya da hatalı doldurulmuş belgeler, uygunluk kriterlerini karşılayamama, sağlık muayenesi ya da adli sicille ilgili sorunlar ve alınan iş teklifinin gerçekliğine dair şüpheler bulunur. Başvuran kişinin ret yazısını dikkatli bir şekilde okuması ve redde itiraz etmeden ya da yeni bir başvuru yapmadan önce ret yazısında belirtilen sorunları çözmek için profesyonel destek alması önerilir.

Kanada Çalışma İzninin Getirdiği Hak ve Sınırlamalar

Kanada çalışma izni sahipleri ülke içinde çeşitli yasal haklara sahip olurlar. Yabancı kalifiye işçiler çalışma izninin şartlarını yerine getirdikleri sürece Kanada’da yaşayabilir, çalışabilir ve eğitim alabilirler. Çalışma izninin ayrıcalıkları arasında sosyal hizmetlere ve çeşitli avantajlara erişim hakkı ve kısa kurslar gibi eğitim kurumlarına başvurabilme bulunur.

Kanada çalışma izinlerinde hemen hemen her zaman aynı başvuruya eş, resmî evlilik olmadan birlikte yaşanan partner ya da bakmakla yükümlü olunan çocukları ekleme seçeneği vardır. Bu sayede çalışma izni sahipleri, ailelerini de Kanada’ya getirebilir, çocuklarını Kanada’nın en iyi okullarına gönderebilir ve birinci sınıf sağlık tesislerinden faydalanabilirler. Çalışma iznindeki şartlara göre aile fertlerinin Kanada’da çalışabilmesi de mümkündür. Çalışma iznine aile fertlerini ekleme hakkında daha fazla bilgi için IRCC tarafından belirlenen kurallara göz atılması tavsiye edilir.

Kanada çalışma iznine sahip yabancıların izindeki kuralları çiğnememeleri gerekir. Çalışma iznindeki süre aşılmamalı ve herhangi bir suça karışılmamalıdır. İzindeki çalışma ve sosyal hizmet şartlarına da uyulmalıdır. İzin sahipleri Kanada’da çalıştıkları şirketlerin gerekliliklerini yerine getirmeli ve iş teklifindeki kriterlerini karşılamalılardır. Bu kurallara uyan yabancı uyruklu kişiler Kanada’da çok iyi çalışma deneyimi edinebilirler.

Çalışma İzni Etkinleştirme ve Uzatma

Yeni çalışma izni sahiplerinin Kanada’ya varmadan önce çalışma izinlerini etkinleştirmeleri önemlidir. İlk olarak çalışma iznindeki bilgiler kontrol edilmeli, isim, doğum tarihi ve pasaport bilgileri gibi detayların doğruluğundan emin olunmalıdır. Eğer hava yoluyla ülkeye girilecekse çalışma izni ve diğer gerekli belgeler giriş noktasındaki memura gösterilir.

Memur daha sonra belgeleri inceler ve sorun yoksa çalışma iznini çıkarır. Çalışma izni sahiplerinin tahsis edilen süreden fazla kalmamaları için izindeki geçerlilik tarihlerini kontrol etmeleri gerekir. Yabancı kalifiye işçilerin Kanada’ya vardıktan sonra Sosyal Güvenlik Numarası’na (SIN) başvurmaları zorunludur.

Çalışma iznini uzatmak isteyen kişilerin, başvuru işlemlerini iznin geçerlilik tarihinden çok daha önce başlatmaları tavsiye edilir. Ayrıca izin uzatma için gerekli şartları hâlen karşılıyor olup olmadıklarını kontrol etmeleri ve yeni bir şart çıkmışsa bunu yerine getirmeleri gerekir. İş teklifi yazısı ve diğer gerekli belgeleri tekrar göndermeleri istenebilir. Uzatmaya başvuran kişilerin bütün işlemleri adım adım halletmeleri ve çıkan ücretleri ödemeleri istenir. Eğer onaylanırsa yeni bir çalışma izni çıkarılır ve izinle birlikte Kanada’da çalışmaya devam edilebilir.

Kanada’da İş Arama ve İşe Girme

Güçlü bir iş piyasası ve çok sayıda kaynağıyla Kanada’da iş bulmak hiç de zor değildir. Adayların ilk olarak yetenekleri ve kariyer hedeflerine uygun pozisyonları belirlemeleri gerekir. Profesyonel ağ kurma siteleri ve online iş forumları, yeni iş fırsatları bulmak ve diğer profesyoneller ya da potansiyel işverenlerle bağlantı kurmak için oldukça kullanışlıdır. Adayların sektörle ilgili yeni fırsatlar doğurabilecek etkinlik ve münazaralara katılmaları teşvik edilir.

Devlet kaynakları yeni çıkmakta olan istihdam fırsatlarını takip etme ve iş gücü piyasasının trendlerinden haberdar olmanızı sağlar. Bölgedeki iş fuarları ve sektör etkinliklerine katılarak bir çevre oluşturabilir ve potansiyel işverenlerle doğrudan bağlantı kurabilirsiniz.

Kanada’da çalışmanın birçok avantajı vardır. Kanada her şeyden önce çeşitlilik dostu, kapsayıcı bir iş ortamına sahip olmasıyla tanınır. Çok kültürlü atmosferi, iş birliği ve inovasyonu teşvik eder. Ülkenin güçlü ekonomisi istikrar sağlar. Birçok sektörde büyüme görüldüğünden kalifiye işçi açığı bulunur.

Kanada makul çalışma saatleri ve işçinin sağlığına öncelik veren politikalarıyla iş-yaşam dengesini kurar. Dahası, Kanada’nın sağlık sistemiyle işçiler kaliteli sağlık hizmetlerine ulaşabilirler. Verilmesi zorunlu olan ücretli izinler ve resmî tatiller gibi sosyal avantajlara da sahip olunur.

Kanada’nın eğitim ve profesyonel gelişime verdiği önem, kariyer ilerlemesi için fırsatlar ve çeşitli eğitim programlarında açıkça görülmektedir. Ülkenin yüksek yaşam standardı, doğal güzelliği ve cana yakın toplumu, Kanada’yı cazip kılan diğer bazı özelliklerdir. Profesyonel gelişim arayan ve yaşam kalitesini yükseltmek isteyen kişiler Kanada’yı tercih etmek isteyebilirler.

SSS

Kanada’da “çalışma izni” ile “çalışma vizesi” sık sık birbirinin yerine geçecek şekilde kullanılsa da aslında farklı şeylerdir. Çalışma izni yabancı vatandaşların Kanada’da yasal bir şekilde çalışmalarını sağlayan ve Kanada tarafından çıkarılan resmî bir belgedir. Çalışma izni, işveren, iş ünvanı ve süre gibi istihdam hüküm ve koşullarını açıkça belirler. “Çalışma vizesi” ise pasaporta damgalanan ve Kanada’ya giriş sağlayan bir izindir. Çalışma izninden çok göçmenlik kategorisine girer.

İşin tabiatı ve işverenin şartlarına göre Kanada çalışma izni işin dil gereksinimi olabilir. Özellikle de işte İngilizce ya da Fransızca iletişim kurulması gerekiyorsa dil yeterliği ispatı aranabilir. Express Entry gibi izin türlerinde IELTS veya CELPIP gibi dil testlerinin sonucu zorunludur.

Kanada çalışma izninin geçerlilik süresi duruma göre değişmekle beraber genelde iş teklifine bağlıdır. Çalışma izinleri birkaç aydan birkaç yıla kadar sürecek şekilde kısa veya uzun süreli çıkarılabilir. Belirlenmiş geçerlilik tarihine uymak ve izin uzatma ya da yeni bir izne başvurulmadığı sürece izin süresi dolmadan çalışmayı bırakmak büyük önem taşır.

Çoğu durumda Kanada’da çalışma izni olmadan çalışmak yasaktır. Yabancı işçilerin istihdam edilebilmesi için geçerli bir çalışma izni gerekir. Çalışma izni çıkarmada işveren sponsorluğu çok önemlidir ve işverenin yerli yerine yabancı bir işçi çalıştırmanın neden gerekli olduğunu göstermesi gerekir. İş için gelen bazı kişiler veya uluslararası anlaşmalar kapsamındaki bireyler gibi istisnalar mevcuttur.